ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ တာခ်ီလိတ္ၿမဳိ႕မွာ မီးခိုးမိႈင္းေတြနဲ႔ ေလထုညစ္ညမ္းေနတဲ့အတြက္ အမ်ားျပည္သူ က်န္းမာေရးမထိခိုက္ေအာင္ အာဏာပိုင္ေတြက မီးခိုးေငြ႔ ကင္းလြတ္ဇုန္ ဖြင့္လွစ္တာ အပါအ၀င္ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး လုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။
ဧၿပီ၁ ရက္ မနက္ ၉ နာရီအခ်ိန္ ပတ္၀န္းက်င္ေလထုတိုင္းထြာခ်က္အရ တာခ်ီလိတ္မွာ မီးခိုးဖံုးလႊမ္းမႈ အညႊန္းကိန္း AQI ၃၅၀ ရွိၿပီး သက္ႀကီးရြယ္အိုနဲ႔ ကေလးသူငယ္ေတြ ေနအိမ္ျပင္ပ မထြက္ၾကဖို႔ တာခ်ီလိတ္ခ႐ိုင္ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ေကာ္မတီက ေၾကညာထားပါတယ္။
ေနအိမ္အျပင္ထြက္မယ္ဆိုရင္လည္း မ်က္ႏွာဖံုးအကာေတြတပ္ဆင္ဖို႔၊ ပတ္၀န္းက်င္မွာ တႏိုင္တပိုင္ ေရဖ်န္းဖို႔နဲ႔ အသက္ရႈလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ ေ၀ဒနာခံစားရပါက နီးစပ္ရာ ေဆး႐ံု ေဆးေပးခန္းနဲ႔ က်န္းမာေရး ဌာနေတြဆီ သြားေရာက္ျပသဖို႔လည္း အၾကံျပဳထားပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ မီးသတ္ဌာနက ကား ၄ စီးနဲ႔ ၿမဳိ႕အႏွံ႔လိုက္လံေရဖ်န္းေပးေနသလို ဆန္ဆိုင္း (ခ) ရပ္ကြက္ထဲမွာလည္း လူအေယာက္ ၂၀၀ ေလာက္ဆန္႔တ့ဲ မီးခိုးေငြ႔ကင္းလႊတ္ဇံု တခုကို မတ္လ ၃၁ရက္ကစတင္ ဖြင့္လွစ္ထားတယ္လို႔ တာခ်ီလိတ္ၿမဳိ႕နယ္ မီးသတ္႐ံုး တာ၀န္က် ၀န္ထမ္းတဦးက ဒီဗြီဘီကို ေျပာပါတယ္။
“ေလထုညစ္ညမ္းမႈ ေလ်ာ့ပါးေရးအတြက္ က်ေနာ္တို႔ တေန႔ကို ၂ ႀကိမ္ ေရဖ်န္းတယ္ခင္ဗ်။ ကား ၄ စီးနဲ႔ ဆယ္ဘီးကားက ၂ စီး၊ ေျခာက္ဘီးကားက ၁ စီး၊ မီးသတ္စက္ယာဥ္က ၁ စီးနဲ႔ မနက္တႀကိမ္ ညေနပိုင္းတႀကိမ္ ေရဖ်န္းတယ္။ ၿမဳိ႕ကိုပတ္ၿပီးဖ်န္းတာ ဆယ္ရက္ေက်ာ္ၿပီ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ မီးသတ္႐ံုးေရွ႕ ဆန္ဆိုင္းရပ္ကြက္ထဲက ကြင္းျပင္မွာလည္း မီးခိုးေငြ႔ ကင္းလြတ္ဇုန္ ဖြင့္ထားတယ္။ အဲဒီမွာ ပတ္ပတ္လည္မွာ စက္နဲ႔ ပိုက္ေတြေထာင္ၿပီးေတာ့ ေရပန္းေလးေတြ ဖ်န္းထားတယ္။ နားေနဖို႔ ထိုင္ခံုေတြ ခ်ထားေပးတယ္။ အေပၚက အမိုးနဲ႔ေပါ့ ၊ လူအေယာက္ ၂၀၀ ေလာက္ဆံ့တယ္ ”
အဲဒီေနရာကို မေန႔က တာခီ်လိတ္ေဒသခံေတြ လာေရာက္ခဲ့ၾကေပမယ့္ ဒီေန႔ေတာ့ လာေရာက္သူ အနည္းငယ္သာ ေတြ႔တယ္လို႔ မီးသတ္၀န္ထမ္းကေျပာပါတယ္။
တာခ်ီလိတ္ မကာဟိုခမ္းရပ္ကြက္ေန နန္းဟြမ္က “ရပ္ကြက္လူႀကီးကေတာ့ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္က်မက ကေလးနဲ႔ဆိုေတာ့ အိမ္ထဲက အိမ္ျပင္ မထြက္ဘူး။ အဲဒီဇုန္ကို ေရာက္ေတာင္ မေရာက္ဖူးေသးဘူးရွင့္”လို႔ ေျပာပါတယ္။
၀ိန္းေက်ာက္ရပ္ကြက္ေနစိုင္းတြီကလည္း အလုပ္ကတဖက္နဲ႔မို႔ အဲဒီဇုန္မွာ သြားေနထိုင္ဖို႔ အခ်ိန္မရွိဘူးလို႔ ဒီဗြီဘီကို ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔က အလုပ္လုပ္စရာေတြရွိတယ္။ အဲဒီမွာ သြားထိုင္ေနရင္ အလုပ္မလုပ္ရ ေတာ့ဘူးေပါ့။ အဲဒီေတာ့ သြားသြားလာလာ မ်က္ႏွာဖံုးပဲစြပ္တာေပါ့။၊ တျခားသူေတြလည္း အဲဒီလိုပဲေနမွာ၊ က်ေနာ္တို႔က ေရေဘး၊ မီးေဘး၊ စစ္ေဘးေရွာင္ျပည္သူေတြ မဟုတ္ဘူးေလ။ အဲဒီလို စခန္းမွာ သြားေနဖို႔အထိ အေျခအေနမေရာက္ေသးပါဘူး။ က်ေနာ္ထင္တယ္။ သက္ဆိုင္ရာအေနနဲ႔ အဲဒီဇုန္ေဆာက္မယ့္အစား မ်က္ႏွာဖံုးေတြ လိုက္ေ၀ေပးတာကမွ ပိုၿပီး အက်ိဳးရွိမယ္လို႔ ”
ဆိုင္ကယ္အငွားလိုက္သူ ၀မ္ေကာင္းရပ္ေန စိုင္းလိတ္ကလည္း မီးခိုးေတြၾကားေန႔စဥ္သြား လာေနရတာ ဆယ္ရက္ေလာက္ရွိၿပီျဖစ္ၿပီး မ်က္စိေတြ စပ္ေနေၾကာင္း၊ ဒါေပမယ့္ ေဆး႐ုံ သြားရတဲ့ထိေတာ့ အေျခအေနမဆိုးေသးဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္က ဆိုင္ကယ္ဘဲေမာင္းေနရေတာ့ အဲဒီ မီးခိုးကင္းလြတ္ဇုန္မွာသြားထိုင္ေနဖို႔ မအားပါဘူးခင္ဗ်။ အလုပ္ကလည္း နားလို႔မရေတာ့ ဒီလိုဘဲ မ်က္ႏွာဖံုးစြပ္ထားရတာေပါ့။ မီးခိုးေငြ႔က က်ေနာ့္အထင္ ဆယ္ရက္ေက်ာ္ရွိၿပီထင္တယ္။ မ်က္လံုးေတြ စပ္ၿပီး မ်က္ရည္က်တာ ေတာ့ ရွိတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ေဆး႐ုံေဆးခန္းသြားဖို႔ မလိုဘူးထင္လို႔ မသြားေသးဘူး။”
တာခ်ီလိတ္တဖက္ကမ္း မဲဆိုင္နဲ႔ ခ်င္း႐ိုင္ခ႐ုိင္ထဲမွာလည္း မီးခိုးေငြ႕ေတြနဲ႔ ေလထု ညစ္ညမ္းမႈေတြ ျဖစ္ပြားေနလို႔ ထုိင္းအာဏာပိုင္ေတြက ရဟတ္ယာဥ္ေတြ အသံုးျပဳၿပီး ေရလိုက္လံ ဖ်န္းပက္တာေတြ လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။
အဆိုပါ မီးခိုးေငြ႔ေတြဟာ ႏွစ္ႏိုင္ငံ နယ္စပ္ေဒသတြင္း ေတာင္ယာမီး႐ိႈ႕တာနဲ႔ ေတာမီး ေလာင္တာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚေနတာပါ။
ဓာတ္ပံု-တာခ်ီလိတ္ခရိုင္ေထြအုပ္႐ံုး